خرابی بک لایت تلویزیون به یکی از ایرادهای شایع در مجموعه تعمیرات تلویزیون در برندهای مختلف تبدیل شده است. در این نوشته همراه متخصصین تعمیر تلویزیون رایان ایرادهای شایع در بخش تعمیر بک لایت را بررسی کرده و راهکارهای تعمیر هر ایراد را بررسی می‌کنیم. اما قبل از آن ابتدا باید بدانیم بک لایت چیست و چه وظیفه‌ای در تلویزیون دارد؟

بک لایت چیست ؟

تلویزیون‌های ال سی دی و ال ای دی برای نمایش تصویر نیازمند نور پس زمینه یا همان بک لایت هستند. در واقع تا قبل از تولید تلویزیون های ال سی دی بخشی به نام بک لایت در تکنولوژیهای مختلف تلویزیون وجود نداشت. بک لایت بوسیله تعدادی لامپ در پشت صفحه نمایش تلویزیون تولید شده و به صورت ملایم و یکنواخت در سطح تصویر پخش می‌شود. بدون وجود بک لایت ، تصویر تلویزیون تاریک است و قابل مشاهده نیست.

مثال بسیار ساده نحوه دیدن عکس های رادیولوژی توسط پزشکان است. عکس را مقابل یک صفحه نوری سفید قرار می دهند تا اجزاء آن قابل دیدن باشد در این روش دیدن عکس، تصویر وجود دارد و نور سفید آن را قابل دیدن می کند تلویزیون ال سی دی یا ال ای دی شما هم با همین ساختار کار می کند.

نکته مهم در مورد بک لایت تلویزیون این است که کیفیت بک لایت بطور مستقیم در کیفیت تصویر تلویزیون تاثیر می‌گذارد. هر ایرادی که در بک لایت تلویزیون ایجاد شود در تصویر تلویزیون قابل مشاهده خواهد بود. مثلا اگر بخشی از بک لایت روشن نشود همان بخش از تصویر به صورت تاریک‌تر نسبت به سایر قسمت‌های تصویر دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید : بهترین روش تعمیر بک لایت تلویزیون

بک لایت در تلویزیون ال سی دی

بک لایت (نور زمینه) در تلویزیون های ال سی دی بوسیله لامپ های فلورسنت تولید می‌شود. این لامپ‌ها که به ضخامت تقریبی یک مداد و طول آنها به اندازه اینچ تلویزیون است به صورت طولی و معمولا به تعداد 4 تا 24 عدد در پشت صفحه نمایش تلویزیون قرار دارند. معمولا در تلویزیون‌های ال سی دی برد بک لایت به صورت جداگانه وجود دارد و وظیفه آن تامین ولتاژ لامپ‌های بک لایت است.

بخش بک لایت در تلویزیون ال سی دی توان تلفاتی بالایی دارد یعنی مقدار زیادی گرما تولید می‌کند. گرمای زیادی که در بخش بک لایت تلویزیون‌های ال سی دی تولید می‌شود بعنوان یک پارامتر منفی و عامل تشدید کننده استهلاک تلویزیون شناخته می‌شود.

تعمیر بک لایت تلویزیون ال سی دی

نشانه‌های خرابی بک لایت تلویزیون ال سی دی

مهمترین نشانه ظاهری خرابی بک لایت در تلویزیون‌های ال سی دی قطع شدن تصویر تلویزیون است. وقتی بک لایت تلویزیون قطع می‌شود تصویر سیاه می‌شود اما پخش صدا به صورت طبیعی ادامه دارد. البته اگر مطالب بالا را به خوبی مطالعه کرده باشید دیگر باید بدانید که در واقع تصویر تلویزیون قطع نمی شود بلکه تصویر وجود دارد اما بدلیل قطع شدن بک لایت قابلیت دیده شدن را از دست می‌دهد.

یکی دیگر از نشانه‌های خرابی بک لایت تلویزیون ال سی دی تغییر رنگ لامپ‌های بک لایت است. معمولا لامپ های فلورسنت در صورت خرابی تغییر رنگ می دهند نور آنها از سفید به صورتی کمرنگ تغییر پیدا می کند. تغییر رنگ لامپ‌های بک لایت تلویزیون ال سی دی در صحنه های با نور سفید و یا در حالت بدون سیگنال (برفک) قابل تشخیص است.

معمولا وقتی یک یا چند عدد از لامپ‌های بک لایت در تلویزیون ال سی دی خراب می‌شود تصویر تلویزیون بعد از مدتی قطع می‌شود. وقتی تلویزیون را روشن می‌کنیم تصویر دارد اما بعد از مدتی کارکردن و به اصطلاح زمانی که تلویزیون گرم می‌شود خرابی لامپ‌های بک لایت باعث فعال شدن مدار محافظ تلویزیون و قطع شدن تصویر می‌شود.

بیشتر بخوانید : تعمیر بک لایت تلویزیون ; کارکرد و عیوب مختلف آن

بک لایت در تلویزیون های ال ای دی

همانطور که گفتیم بخش بک لایت در تلویزیون ال سی دی راندمان پایینی دارد. از آنجا که طراحان و سازندگان تلویزیون همیشه روی نقاط ضعف دستگاه ها متمرکز شده و سعی در برطرف کردن آنها دارند لامپ های ال ای دی را جایگزین لامپ های فلورسنت کردند. به این ترتیب نسل جدیدی از تلویزیون های ال سی دی تولید شد که ما امروز آنها را با نام تلویزیون های ال ای دی می شناسیم.

در واقع تلویزیونهای ال ای دی که امروز در حال استفاده آنها هستیم همان تلویزیونهای ال سی دی هستند که در بخش بک لایت آنها به جای فلورسنت از لامپ های LED استفاده شده است. حتی در بسیاری از کاتالوگ هایی که در برندهای مختلف چاپ می شود همچنان می بینیم که از عنوان LCD برای این تلویزیون ها استفاده می شود و بهتر است که این تلویزیون ها را تلویزیون های ال سی دی دارای بک لایت ال ای دی بنامیم.

در تلویزیون ال ای دی بک لایت بجای لامپ‌های فلورسنت بوسیله لامپ‌های ال ای دی تولید می‌شود و با استفاده از قانون شکست نور به صورت ملایم و یکنواخت در سطح تصویر پخش می‌شود.

بیشتر بخوانید : پاسخ به 5 سوال مهم در تعمیر بک لایت تلویزیون

انواع مختلف بک لایت در تلویزیون ال ای دی

بک لایت تلویزیون‌های ال ای دی بر اساس شکل قرارگیری لامپ‌ها و نوع مداربندی آنها به چند نوع تقسیم می‌شود. اما در واقعیت، در تلویزیون‌های ال ای دی که امروز تولید می‌شوند معمولا از دو نوع بک لایت استفاده می‌شود :

1. Direct LED
2. Edge LED

بک لایت Direct (مستقیم)

به دلیل شکل ظاهری بیشتر با نام بک لایت شاخه‌ای شناخته می‌شود. در بک لایت (direct) لامپ‌های ال ای دی روی خطوط افقی و یا عمودی و با فاصله از هم قرار دارند و نور آنها به صورت مستقیم  به صفحه نمایش می‌تابد. منشور قرار گرفته روی لامپ‌ها باعث شکست نور و پخش یکنواخت آن در سطح تصویر می‌شود.

فاصله نسبتا زیاد لامپ‌ها در بک لایت شاخه‌ای باعث می‌شود که حرارت کمی در آنها ایجاد شود اما در اکثر مدل‌هایی که از این نوع بک لایت استفاده می‌کنند انتقال صحیح حرارت لامپ‌ها یک نقطه ضعف به حساب می‌آید.

در بک لایت شاخه‌ای از صفحه فلزی اصلی تلویزیون بعنوان خنک کننده (Heat Sink) لامپ‌های بک لایت استفاده می‌شود و معمولا از چسب دوطرفه حرارتی برای چسباندن مدار لامپ‌های بک لایت استفاده می‌شود. به دلیل گرم شدن لامپ‌ها و به مرور زمان چسب حرارتی خاصیت خود را از دست داده و بین مدار لامپ‌ها و سطح خنک کننده فاصله می‌افتد و گرمای ایجاد شده به خوبی دفع نمی‌شود. بالا رفتن حرارت لامپ‌ها باعث خرابی بک لایت تلویزیون خواهد شد.

بک لایت Edge (لبه)

همانطور که از نام آن هم پیداست لامپ‌های بک لایت در لبه‌های طولی و یا عرضی پنل تلویزیون قرار داده می‌شود. در بک لایت لبه (Edge) از صفحه دیفیوزر برای شکست نور و پخش یکنواخت آن در سطح تصویر استفاده می‌شود. فاصله کم لامپ‌ها و تراکم آنها باعث بالا رفتن مقدار گرمای ایجاد شده در این نوع بک لایت می‌شود. در بک لایت لبه از خنک کننده (Heat Sink) جداگانه برای دفع حرارت لامپ‌های بک لایت استفاده می‌شود.

بک لایت Edge (لبه) نسبت به موقعیت مکانی قرارگیری لامپ‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود :

1. Edge Lit : لامپ‌های بک لایت در لبه‌های عرضی (چپ و راست) تلویزیون قرار داده می‌شود.
2. Edge Up and Down : لامپ‌های بک لایت در لبه‌های طولی ( بالا و پایین) تلویزیون قرار داده می‌شود.

نشانه‌های خرابی بک لایت تلویزیون ال ای دی

اصلی‌ترین نشانه‌های خرابی بک لایت در تلویزیون‌های ال ای دی عبارتند از :

1. قطع شدن تصویر تلویزیون
2. قطع و وصل شدن تصویر تلویزیون
3. ایجاد سیاهی و تاریکی در صفحه نمایش تلویزیون
4. ایجاد لکه سفید و نقاط نورانی در تصویر تلویزیون

قطع شدن تصویر تلویزیون به علت خرابی بک لایت

اصلی‌ترین نشانه خرابی بک لایت در تلویزیون ال ای دی قطع شدن تصویر است. در تلویزیون‌هایی که لامپ‌های بک لایت آنها به صورت سری مداربندی می‌شود، قطع شدن حتی یک لامپ بک لایت هم می‌تواند باعث خاموش شدن کامل بک لایت و در نتیجه قطع شدن تصویر تلویزیون شود. معولا در این حالت پخش صدا و سایر عملکردهای تلویزیون مانند تعویض کامال و … به صورت طبیعی انجام می‌شود.

قطع و وصل شدن تصویر به دلیل خرابی بک لایت تلویزیون

در این نوع خرابی بک لایت، تصویر هر چند ثانیه یکبار قطع و وصل می‌شود و یا به اصطلاح چشمک می‌زند. در تلویزیون‌های بالاتر از 42 اینچ معمولا لامپ‌های بک لایت به چند دسته تقسیم می‌شوند و هر دسته به صورت جداگانه تغذیه می‌شود. ایجاد خرابی در یک دسته از لامپ‌های بک لایت باعث قطع و وصل شدن نور لامپ‌های سالم و در نتیجه قطع و وصل شدن تصویر تلویزیون می‌شود. این ایراد در برخی از مدل‌های تلویزیون ال جی مانند مدل 47LB56100 – 47LY340 زیاد دیده می‌شود.

ایجاد سیاهی و تاریکی تصویر تلویزیون به علت خرابی بک لایت

یکی دیگر از ایرادهای شایع در بخش تعمیر بک لایت، ایجاد سیاهی و تاریکی در تصویر است. سوختن و خاموش شدن تعدادی از لامپ‌های بک لایت علت اصلی ایجاد این ایراد است.

ایجاد هاله سفید و نقاط نورانی در سطح تصویر تلویزیون

در بک لایت Direct (شاخه‌ای) از منشورها و در بک لایت Edge (لبه) از صفحه دیفیوزر برای شکست نور و پخش یکنواخت ان در سطح صفحه نمایش تلویزیون استفاده می‌شود. عواملی مانند جدا شدن منشور لامپ‌ها و یا بهم خوردن فاصله کانونی آنها و یا خرابی صفحه دیفیوزر باعث نشت نور و ایجاد نقاط نورانی و سفید شدن بخشی از تصویر تلویزیون می‌شود.

افزایش عمر بک لایت تلویزیون

همانطور که گفتیم خرابی بک لایت به یکی از ایرادهای شایع در مجموعه تعمیرات تلویزیون بدل شده است. تلویزیون‌ها در برندها و مدل‌های مختلف با خرابی بک لایت به مراکز تعمیر تلویزیون مراجعه می‌کنند. در اینجا این سوال پیش می‌آید که آیا روشی برای افزایش عمر بک لایت و جلوگیری از خرابی آنها وجود دارد یا خیر؟

برای جواب دادن به یک اصل مهم در مجموعه تعمیرات اشاره کنیم که :

هر قطعه‌ای که گرمای بیشتری تولید می‌کند بیشتر در معرض خرابی قرار دارد.

با توجه به این اصل هر قطعه‌ای که بخواهیم عمر بیشتری داشته باشد باید سعی کنیم گرمای کمتری تولید کند و در عین حال گرمای تولید شده را بهتر و بیشتر دفع کنیم. با توجه به توضیحات بالا، متخصصین تعمیر تلویزیون رایان نکات زیر را برای افزایش عمر بک لایت تلویزیون توصیه می‌کنند :

• • تنظیم بک لایت تلویزیون نسبت به نور محیطی
  • استفاده از گزینه صرفه جویی در انرژی تلویزیون
  • خاموش کردن تلویزیون در فواصل زمانی 2 تا 3 ساعت به مدت 10 تا 15 دقیقه